1. Inleiding

 

De oudste techniek om knowhow te beschermen is deze geheim te houden. Simpel, maar efficiënt. Een zeer bekend en succesvol voorbeeld van geheimhouding is de formule van Coca-Cola welke al decennia lang angstvallig wordt bewaard. Maar ook de broncodes van vele programma’s worden geheim gehouden. Zo gaf Microsoft slechts onder druk van de Europese Commissie delen van de geheime protocollen van Windows vrij om ontwikkelaars toe te laten compatibele programma’s te ontwikkelen.

 

Het zwakke punt van deze beschermingswijze is dat ze slechts werkt zolang men er in slaagt het geheim te bewaren. De mogelijkheden om het gebruik van gelekte geheime informatie tegen te gaan zijn zeer beperkt. Eens de geest uit de fles is, is het bijna onmogelijk hem er weer in te krijgen.

 

2. Definitie

 

Hoewel de term ‘fabrieksgeheim’ zowel in het strafrecht als het arbeidsrecht wordt gehanteerd, bestaat er in het Belgische recht geen wettelijke definitie van wat dat precies inhoudt. Het is aan de feitenrechter om invulling te geven aan dit begrip. Wel kan worden verwezen naar internationale verdragen waarin de term beter wordt toegelicht, zoals in artikel 39 van het TRIPS verdrag:

 

“Natural and legal persons shall have the possibility of preventing information lawfully within their control from being disclosed to, acquired by, or used by others without their consent in a manner contrary to honest commercial practices so long as such information:

(a) is secret in the sense that it is not, as a body or in the precise configuration and assembly of its components, generally known among or readily accessible to persons within the circles that normally deal with the kind of information in question;

(b) has commercial value because it is secret; and

(c) has been subject to reasonable steps under the circumstances, by the person lawfully in control of the information, to keep it secret.”

 

Uit deze definitie kan men drie belangrijke elementen afleiden. Om als geheime knowhow in aanmerking te komen dient de informatie (1) niet algemeen bekend te zijn; (2) commerciële waarde te hebben doordat het geheim is; met andere woorden, de informatie geeft de bezitter een concurrentieel voordeel op concurrenten die deze informatie niet bezitten en (3) de eigenaar heeft een redelijke inspanning ondernomen om de informatie geheim te houden.

 

De Belgische rechtspraak heeft hier aan toegevoegd dat de informatie een zeker technisch karakter dient te hebben. Het verklappen van een slogan voor een nieuw product wordt bv. niet als het schenden van een fabrieksgeheim aanzien.

 

Wanneer het aan deze voorwaarden voldoet, komt software in aanmerking als fabrieksgeheim.

 

3. Strafrecht

 

Artikel 309 van het Strafwetboek bepaalt:

 

“Hij die geheimen van de fabriek waarin hij werkzaam geweest is of nog is, kwaadwillig of bedrieglijk aan anderen meedeelt, wordt gestraft met gevangenisstraf van drie maanden tot drie jaar en met geldboete van vijftig euro tot tweeduizend euro” (na opdeciemen geeft dit boetes tot 11.000 euro)

 

Artikel 309 sanctioneert dus de werknemer die de fabrieksgeheimen verraadt en niet bv. de nieuwe werkgever die van de verklapte fabrieksgeheimen gebruik maakt. Wel kan deze laatste strafrechtelijk vervolgd worden als ware hij de dader zelf, wanneer hij het misdrijf heeft uitgelokt door giften, bedreiging of misbruik van gezag.

 

Aangezien het misdrijf betrekking heeft op het kwaadwillig of bedrieglijk mededelen van het fabrieksgeheim, heeft dit artikel geen betrekking op de ex-werknemer die het fabrieksgeheim van zijn ex-werkgever zelf besluit uit te buiten. Strafrechtelijk blijft deze dan ook buiten schot. Hetzelfde geldt voor de werknemer die het fabrieksgeheim uit onvoorzichtigheid verklapt. Bij hem ontbreekt immers het morele bestanddeel van kwaadwilligheid of bedrog. Het is dan ook duidelijk dat dit artikel nogal wat lacunes bevat.

 

4. Arbeidsrecht

 

Overeenkomstig artikel 17, 3° van de wet op de arbeidsovereenkomsten is de werknemer verplicht:

 

“3° zowel gedurende de overeenkomst als na het beëindigen daarvan, zich ervan te onthouden :

a) fabrieksgeheimen, zakengeheimen of geheimen in verband met persoonlijke of vertrouwelijke aangelegenheden, waarvan hij in de uitoefening van zijn beroepsarbeid kennis kan hebben, bekend te maken;

b) daden van oneerlijke concurrentie te verrichten of daaraan mede te werken;”

 

Dit artikel 17, 3° vult verschillende lacunes die zich voordoen onder artikel 309 Strafwetboek aan. Zo sanctioneert het niet enkel de schending van het fabrieksgeheim, maar eveneens zakengeheimen of geheimen in verband met persoonlijke of vertrouwelijke aangelegenheden, waarvan hij in de uitoefening van zijn beroepsarbeid kennis kan hebben. Niet technisch gerelateerde informatie, zoals bv. een slogan voor een nieuw product, valt hier eveneens onder.

 

Bovendien vereist dit artikel geen moreel element (bedrog of kwaadwilligheid). Ook een loslippige of onvoorzichtige werknemer kan met toepassing van dit artikel ontslagen worden. Bovendien voorziet luik b van het vermelde artikel in een verbod op het verrichten of meehelpen aan daden van oneerlijke concurrentie. Dit is duidelijk ruimer dan het bekendmaken van de vertrouwelijke informatie.

 

Vaak wensen werkgevers dit wettelijke verbod nog verder te verfijnen, hoewel het niet kan worden uitgebreid. Zij kunnen zulks doen door bv. de informatie die vertrouwelijk dient te worden gehouden, beter te definiëren in de arbeidsovereenkomst.

 

5. Geheimhoudingsovereenkomst

 

De meest efficiënte wijze om informatie te beschermen tussen partijen, is het afsluiten van een vertrouwelijkheidsovereenkomst (of Non-Disclosure Agreement, NDA).

 

In een dergelijke overeenkomst komen partijen overeen om de vertrouwelijke informatie van de wederpartij vertrouwelijk te houden. Vaak nemen de partijen deze verplichting niet alleen zelf op, maar verbinden zij zich ertoe om deze ook op te leggen aan hun personeel en onderaannemers.

 

Ook hier stelt zich de vraag naar wat die vertrouwelijke informatie dan juist inhoudt. Wanneer de NDA niet in een nadere definitie voorziet, kan dit aanleiding geven tot onduidelijke omstandigheden. Daarom is het aangewezen de vertrouwelijke informatie zelf, of minimaal een goede omschrijving ervan, in bijlage te voegen (indien mogelijk). Een andere oplossing is te bepalen dat documenten die vertrouwelijke informatie bevatten ook als vertrouwelijk moeten worden gemarkeerd.

 

Daar het vaak zeer moeilijk is om de schade te bepalen welke ontstaat wanneer de wederpartij de vertrouwelijkheidsverplichting niet nakomt, wordt er vaak een forfaitaire schadevergoeding voorzien in geval van contractbreuk.

 

Belangrijk om hier voor ogen te houden is dat een NDA een contract is tussen welbepaalde partijen en dat partijen die de overeenkomst niet hebben ondertekend bijgevolg niet door de verplichtingen ervan gebonden zijn. Wanneer men op NDA’s vertrouwt om informatie geheim te houden, dient men er dan ook voor te zorgen dat alle betrokken partijen hierin zijn gevat.